آموزش نقاشی آبستره و رزین در آموزشگاه ترنم صبا
نحوه استفاده و نگهداری از قالب های سیلیکونی در رزین و آبستره
همانطور که می دانید رزین اپوکسی به انواع سطوح می چسبد و از آن جدا نمی شود، مانند:(چوب،فلز،پارچه و ...)
تنها جنسیتی که رزین از آن جدا می شود و به آن نمی چسبد سیلیکون و پلاستیک است. به همین دلیل است که قالب های ریخته گری رزین اپوکسی را از جنس سیلیکون می سازند.
سیلیکون، برای این کار کاملا مناسب است زیرا به عنوان ماده آزادکننده طبیعی عمل میکند، کاملا انعطاف پذیر است و رزین بعد از پخت ( سفت شدن) به راحتی از آن جدا می شود.
به علاوه میتوان گفت که تقریباً هیچ حساسیتی به مواد شناخته نشده ندارد و برای قالب گیری اکثر متریال ها مناسب است.
مواد تشکیل دهنده سیلیکون:
ملایم و غیر سمی است. مانند رزین اپوکسی به حالت مایع است و یک هاردنر یا سخت کننده دارد، که بعد از ترکیب شدن با آن به نسبت مشخص، بعد از حدود ۱۲ ساعت خشک میشود و به حالت جامد در می آید.
قالب های آبستره و رزین موجود در بازار، قالب هایی با طرح های از پیش آماده هستند( هرچند امروزه تنوع بسیار بالایی در آنها وجود دارد)، و این امر ممکن است جلوی خلاقیت شما را برای خلق یک اثر منحصر به فرد بگیرد. پس اگر شما می‌خواهید که یه کار متفاوت با قالب بزنید باید قالب را خودتان بسازید.
نکاتی در مورد ساخت قالب
- قطعه ای که می‌خواهید از آن قالب بگیرید باید دارای سطح کاملا شفاف باشد، که سطح سیلیکون هم بعد از پخت شفاف شود و قطعات بعدی که داخل آن قالب می سازید خروجی شفاف داشته باشند.
- قالب ها دارای یک قسمت خالی هستند که یا صاف است یا دارای تزئینات ،شیار یا لبه است، که این قسمت مخصوص ریخته گری است.
- قالب باید نرم باشد که بتوانید رزین پخته شده را به راحتی از آن جدا کنید.
و مهمترین نکته برای مبتدیان:
سیلیکون قالبگیری ماده ارزانی نیست و درست کردن قالب نیز کار ساده ای نیست، برای مبتدیان که برای آزمایش این کار را شروع کردند، ساخت قالب دقیق امکان پذیر نیست و فقط فرم های ساده را می توانند بسازند.
پس اگر برای چند عدد کار می خواهید خودتان قالب گیری کنید و به تعداد محدود قالب بسازید ما این را پیشنهاد نمی کنیم. هزینه‌ای که بابت سیلیکون می دهید و احتمال خراب شدن قالبتان در شروع کار زیاد است، ممکن است خیلی بیشتر از هزینه خرید چند عدد قالب آماده باشد.
آیا از قالب های شیرینی پزی هم میتوان در ریخته گری رزین استفاده کرد؟
باید بگوئیم از لحاظ تئوری میتوان از قالب های سیلیکونی مخصوص شیرینی پزی و قنادی نیز برای ریخته گری رزین استفاده کرد، اما معمولاً این قالب ها دارای سطح شفاف نیستند و خروجی رزین شما را نیز کدر و مات می کند.
همچنین واکنش شیمیایی رزین و هاردنر داخل قالب باعث ازبین رفتن بافت قالب میشود، و بعد از چند بار استفاده ممکن است رزین به قالب بچسبد و از آن جدا نشود.
چون قیمت این قالب ها نسبت به قالب های مخصوص رزین مناسب تر است، برای شروع کار ، تست و آزمایش می توانید از آنها استفاده کنید، اما برای کار مداوم و حرفه‌ای پیشنهاد نمی‌شود.
ویژگی یک قالب سیلیکونی خوب و با کیفیت:
در قالبهای سیلیکونی، ثبات همراه با کشش مهمترین ویژگی یک قالب خوب و با کیفیت است.
یعنی قالب باید حالت ارتجاعی داشته باشد و وقتی آن را با دست فشار دادیم به راحتی فشرده شود و بعد به حالت اول باز گردد و کاملاً نرم و منعطف باشد.
قالب خوب باید ذاتاً سطح براقی داشته باشد نه در اثر روغن یا اسپری سیلیکون برق بزند، یعنی سطح قالب در صورتی که چرب نیست( یعنی فاقد روغن یا اسپری سیلیکون است) باز هم کاملاً براق است.
یک قالب خوب باید سطحی کاملاً صاف و نرم داشته باشد، معمولاً قالب های سیلیکونی در صورت نگهداری نادرست یا مرغوب نبودن سلیکون خشک میشوند و سطح آنها ترکهای ریز برمیدارد، که این نشانه خراب بودن قالب است.
چرا رزین به قالب سیلیکونی می چسبد؟
- قالب های سیلیکونی برای همیشه دوام ندارند و بعد از استفاده مداوم عمر مفید آنها تمام می شود و ممکن است قالب خشک شود، ترک ببرد یا حتی پاره شود، و اینها باعث می شود که رزین به آنها بچسبد به راحتی جدا نشود.
- اگر رزین و هاردنر را خوب مخلوط نکرده باشید باعث می شود مخلوط رزین چسبناک بماند و همه یا بخشی از آن به قالب بچسبد.
- شما برای از بین بردن حباب ها از تورچ و فندک اتمی استفاده میکنید، که اینها به قالب صدمه می‌زنند و باعث خراب شدن قالب میشوند.
- ممکن است قالب شما غیر سیلیکونی باشد
مثلاً قالبهای پلی اورتان ظاهراً شبیه قالبهای سیلیکونی هستند، اما رزین به راحتی از آنها جدا نمی شود.
- رزین بعد از مخلوط شدن با هاردنر گرما تولید می کند، اگر گرمای رزین شما زیاد باشد و آن را داخل قالب بریزید، باعث میشود قالب ذوب شود و رزین به قالب بچسبد.
- سیلیکون قبل از ساخت قالب مایع است و برای پخت و سفت شدن نیاز به هاردنر دارد. اگر سیلیکون و هاردنر خوب مخلوط نشده باشند ممکن است لکه هایی در سطح قالب به وجود بیاید و رزین به آنها بچسبد و هنگام جدا شدن از قالب آن را پاره کند.
چه کار کنیم که رزین به قالب نچسبد؟
- اگر هنگام خرید قالب ، سطح آن چرب بود، دو دلیل دارد.
اول این که ممکن است در اثر گرمای محیط، روغن طبیعی که داخل سیلیکون وجود دارد بیرون آمده باشد.
و دوم ممکن است تولید کننده قالب از اسپری سیلیکون استفاده کرده باشد که به عنوان ماده آزاد کننده استفاده می شود، و در چند کار اول باعث خارج شدن راحت کار از قالب می شود.
شما نیز میتوانید این اسپری را تهیه و از آن استفاده کنید، به این ترتیب که اسپری را حدود ۳۰ ثانیه خوب تکان می دهید تا تمام ذرات داخل آن از هم باز شوند، سپس از فاصله ۳۰ سانتی متری داخل قالب اسپری می کنید، ۱۵ دقیقه زمان می دهید تا کاملا خشک شود سپس یک مرتبه دیگر اسپری میکنید و بعد از ۱۰ دقیقه رزین را داخل قالب میریزید.
این کار هم به آزاد سازی رزین کمک می کند و هم طول عمر قالب را زیاد میکند.
- اطمینان حاصل کنید که مخلوط رزین و هاردنر شما خیلی داغ نشده باشد.
- حباب های روی رزین را با استفاده از حرارت سشوار صنعتی از بین ببرید و روی قالب تورچ یا فندک اتمی نگیرید. اگر مقدار حباب ها زیاد بود میتوانید رزین را در یک ظرف دیگر حباب گیری کنید و بعد داخل قالب بریزید.
- اطمینان حاصل کنید که رزین و هاردنر به خوبی مخلوط شده باشند، آبسلانگ را کاملاً کف و اطراف دیواره های ظرف بچرخانید و مخلوط را به خوبی هم بزنید.
- هنگام خارج کردن رزین از قالب آن را بیش از حد نکشید، کشش بیش از حد قالب باعث خراب شدن آن میشود و چسبندگی می دهد.
- هنگام استفاده از قالب هایی با عمق زیاد، رزین را به صورت لایه ای بریزید. یعنی هر بار بیش از یک چهارم تا یک دوم قالب نریزید. زیرا رزین در حجم زیاد به جوش می آید و باعث خراب شدن قالب و رزین میشود.
همچنین وقتی رزین را به صورت لایه ای بریزید، حباب کمتری در آن به وجود می آید.
- داخل قالب از رزین های غلیظ استفاده نکنید و برای این کار حتماً از رزین رقیق یا نیمه رقیق( نیمه غلیظ) استفاده کنید، زیرا رزین غلیظ هم سریع گرم میشود و هم حباب های بیشتری در آن ایجاد می شود.
نگهداری از قالب های سیلیکونی
قالب های سیلیکونی بعد از استفاده مداوم فاسد میشوند و دیگر قابل استفاده نیستند. اما با نگهداری درست و رعایت یک سری نکات می توانیم عمر مفید آنها را به صورت چشمگیری افزایش دهیم.
- همیشه دستورالعملهای رزین مصرفی خود را بخوانید، زیرا هر مارک رزین دستورالعمل متفاوتی دارد. حتی اگر همیشه از یک مارک رزین استفاده میکنید باز هم لازم است که اطلاعات خود را نسبت به آن رزین تازه کنید، زیرا گاهی اوقات شرکت های تولیدی دستورالعملهای محصولاتشان را تغییر می‌دهند و آن را به روز می کند.
اگر از دستورالعمل محصول مطمئن نیستید و یا نمی توانید آن را پیدا کنید، به سایت آن شرکت سر بزنید چون معمولاً این اطلاعات روی سایت شرکت سازنده آن محصول هست.
همچنین هشدار های ایمنی را نیز جدی بگیرید و به آن عمل کنید، زیرا این محصولات شیمیایی و بسیار قوی هستند و اگر درست از آنها استفاده نشود می تواند صدمات زیادی به شما بزند.
- گرما اثر منفی روی قالبهای سیلیکونی میگذارد.
برای نگهداری از قالب ها سعی کنید از جاهای خنک یا حتی یخچال استفاده کنید،و اگر این برایتان امکان پذیر نبود، به هیچ عنوان قالب ها را در تابستان در معرض نور خورشید و جاهای گرم قرار ندهید و همچنین در زمستان آنها را کنار وسایل گرمایشی مثل شوفاژ و بخاری نگذارید و سعی کنید حتماً جای خنکی برای آنها در نظر بگیرید.
- مقدار هاردنر بیشتر داخل مخلوط رزین و هاردنر باعث می شود رزین گرمای زیادی تولید کند و این گرما لایه شفاف و میکرونی سطح قالب را از بین میبرد و باعث میشود قطعه خروجی رزین مات و کدر شود. پس هنگام استفاده از قالب حتماً از ترازوی دیجیتال برای اندازه گیری رزین و هاردنر استفاده کنید و نسبت ها را دقیقاً رعایت کنید.
- همیشه قبل از اولین استفاده اگر سطح قالب چرب بود حتما آن را با یک دستمال بدون پرز و نرم کاملا پاک کنید و بعد از آن استفاده کنید.
- قالب ها را بعد از استفاده حتما تمیز کنید. بدین منظور می توانید آنها را با آب ولرم و یکپارچه کاملاً نرم و مقدار کمی مایع شستشو تمیز کنید و بعد آن را کاملا خشک کنید، حتی درز های ریز قالب باید کاملا خشک شوند.
- هنگام نگهداری از قالب و وقتی که از آن استفاده نمی کنید، سطح قالب را بپوشانید تا از نشستن گرد و غبار روی آن جلوگیری کنید.
- قالب ها را داخل کاور های پلاستیکی نگهداری کنید، زیرا پلاستیک روغن قالب سیلیکونی را به خود جذب نمیکند، اما اگر قالب تان را روی یک قطعه چوب یا کارتن های مقوایی قرار دهید روغن قالب را کاملا به خود جذب می کنند و این باعث کاهش عمر قالب می شود.
- اگر روی قالبتان گرد و غبار نشسته بود، قبل از استفاده آن را تمیز کنید، اما سعی نکنید این کار را با ناخن یا اشیای تیز انجام دهید، زیرا انها سطح قالب را خراش می دهند.
برای تمیز کردن گرد و غبار کم یا مقدار کمی آلودگی، که نیاز به شستن قالب نیست میتوانید از یک تکه چسب شیشه‌ای استفاده کنید، و سطح چسبناک آن را به آرامی به داخل قالب بچسبانید و بلند کنید، به این ترتیب قالب تان را کاملا تمیز کنید.
احیاء دوباره قالب
اگر قالبتان خراب شده وسطح شفاف آن از بین رفته است یا رزین به آن می چسبد، میتوانید با سیلیکون قالب گیری آن را احیاء کنید و با مقدار کمی سیلیکون دوباره قالبی نو داشته باشید.
برای این کار مقدار کمی سیلیکون قالبگیری مایع را با هاردنر( به نسبت درج شده روی بسته بندی) مخلوط کنید و با انگشت ان را به دیواره های قالب بکشید تا کاملاً یک لایه سیلیکون با ان بچسبد، و به مقدار یک لایه نازک کف قالب بریزید. فقط در حدی که یک لایه کامل کف قالب را بپوشاند و حفره ای باقی نماند. سپس روی آن را بپوشانید که گرد و غبار روی کار نشیند. با این روش با مقدار کمی سیلیکون و قطعاً هزینه کمتر، نسبت به خرید قالب جدید، میتوانید دوباره از قالبهایتان استفاده کنید.
البته این نکته را در نظر بگیرید که از قطر داخل قالب به اندازه‌ای که سیلیکون ریخته اید کم میشود. ما در این نوشته از آموزشگاه نقاشی و خوشنویسی ترنم صبا ، شما را با انواع قالبهای سیلیکونی در رزین و آبستره و نحوه قالبگیری آشنا کردیم. امیدواریم با مطالعه این نوشته، توانسته باشید بهترین قالب را برای خود انتخاب کنید.